مقاله رایگان در مورد پدافند غیرعامل و دفاع مقدس

پدافند غیرعامل و دفاع مقدس

مقدمه:

پدافند غیرعامل : علاقه به حیات و حفظ بقاء به طور غریزی در هر انسانی وجود دارد لذا در طول تاریخ، بشر برای دستیابی به ملزومات حیاتی خود از جمله غذا و انرژی به گسترش و توسعه مراتع و زمین‌های کشاورزی و معادن پرداخته یا به جهت دفع تجاوز دشمنان خود جنگ‌ها و منازعات بسیاری را پشت سر نهاده است. سلاح‌هایی که جوامع بشری قبل از دوران صنعتی در جنگ‌ها بکار می‌بردند دست ساز و بسیار ساده بود، بین فرآیندهای دانش و فناوری و نوع سلاح‌هایی که جوامع بشری برای بهره گیری از آنها در جنگ ابداع و اختراع می‌کرده‌اند، ارتباط نزدیکی وجود داشته است.

در دوران معاصر، این پیوستگی در اثر تحولات و پیشرفت‌های عظیم در فناوری رو به فزونی نهاده است. پس از وقوع انقلاب صنعتی در قرن هجدهم در اروپا و توسعه بیشتر،(پژوهش و توسعه) پیشرفت‌های شگرفی در همه سطوح فناوری پدید آمد. به طوری که دوران کنونی به ویژه دو دهه اخیر را (عصر انقلاب سوم فناوری) یا (دوران انقلاب در میکروالکترونیک) نامیده‌اند، تحولات مذکور لزوما فناوری تسلیحاتی را به شدت تحت تاثیر قرار داد به طوری که همه ابعاد و سطوح این فناوری بسیار پیچیده شده و در خصوص طرح‌های نظامی جنبه راهبردی یافته است. پیشرفت سریع علوم و فناوری نظامی در زمینه تولید انواع سلاح‌های آفندی توسط کشورهای پیشرفته و توان همپائی سایر کشورها موجب گردیده است تا بحث پدافند به ویژه دفاع غیر عامل توسط کشورهای اخیرالذکر مورد توجه جدی قرار گیرد.

با نگرش به این‌که سلاح‌های کنترل از راه دور و پیشرفته جایگزین اکثر سلاح‌های سنتی گردیده‌اند و به عنوان مثال با فشار یک دکمه از فواصل دور می‌توان جان هزاران انسان را مورد تهدید جدی قرار داد توجه به امر پدافند، طبیعی جلوه می‌نماید.

استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی همانند استفاده رژیم بعثی از سلاح‌هایی شیمیایی در طول 8 سال جنگ تحمیلی علیه جمهوری اسلامی و تجربه جنگ نفت، جنگ افغانستان، مناقشه یوگسلاوی و جنگ اخیر امریکا علیه عراق لزوم توجه به مقوله دفاع، خصوصا دفاع غیر عامل را مضاعف نموده است.

اقدامات دفاع غیر عامل شامل اصول اساسی و ملاحظاتی است که در اغلب کشورهایی جهان، این اصول و ملاحظات با کمی اختلاف پذیرفته شده اند ولی شیوه به کارگیری آنها ابتکاری، هنرمندانه و خردمندانه است نه اینکه کلیشه‌ای باشد به همین دلیل وسعت هر اصل به خلاقیت‌های فکری بشر و شرایط زمان و مکان بستگی دارد و بعضا حد و مرزی برای این اصول نمی‌توان تعیین کرد و لذا در حد غیر قابل تصوری در نحوه بکارگیری اصول دفاع غیر عامل تنوع وجود دارد.

در این مقاله سعی شده با پرداختن به اصول و مبانی پدافند غیرعامل به برخی از نمونه و روشهای پدافند غیرعامل در زمان دفاع مقدس اشاره گردد.

اصول پدافند غیر عامل:

اصول پدافند غیر عامل شامل 6 الی 7 اقدام مشروحه ذیل می‌باشد که در طراحی و برنامه ریزی‌های و اقدامات اجرایی دقیقا می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

1- استتار Camouflage
2- اختفا Concealment
3- پوشش Cover
4- فریب Deception
5- تفرقه و پراکندگی Separation And Dispersion
6- مقاوم سازی و استحکامات Hardening
7- اعلام خبر Early warning

تعاریف و اصلاحات پدافند (Active Defense)

عبارتست از بکارگیری مستقیم جنگ افزار، به منظور خنثی نمودن و یا کاهش اثرات عملیات خصمانه هوایی، زمینی، دریایی، نفوذی و خرابکارانه بر روی اهداف مورد نظر.

پدافند غیر عامل (Passive Defense)

به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌گردد که مستلزم بکارگیری جنگ افراز نبوده و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیر نظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.

دفاع غیر نظامی (Civil Defsnse)

دفاع غیرنظامی تقلیل خسارات مالی و صدمات جانی وارده بر غیر نظامیان در جنگ یا در اثر حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله، طوفان، آتش‌فشان، آتش‌سوزی و خشکسالی می‌باشد، در منابع خارجی، وظایف دفاع غیر نظامی شامل چهار عنوان ذیل می‌باشد:

اقدامات پیشگیرانه و کاهش دهنده (Mitigation)
آماده سازی و امداد رسانی (Preparation)
هشدار و اخطار (Response)
باز سازی مجدد (Recovery)

موارد بکارگرفته شده در دفاع مقدس با اتکاء به اصول پدافندغیرعامل

پناهگاه:

پناهگاه همواره در میدان جنگ به عنوان جان پناهی برای جلوگیری از ترکش گلوله های دشمن بکارگرفته می شد و در شهرها نیز برای جلوگیری از موج انفجار و ترکش موشکها و مکانی که آرامش نسبی را به مردم برای ادامه زندگی در شهرها عطاء می نمود به کارگرفته می شد. معمولاً منازلی که دارای طبقات پایین تر از سطح زمین بودند آن طبقات را به عنوان پناهگاه بکار می گرفتند.

آشپزخانه صحرایی:

برای تهیه غذای گرم و حفظ آمادگی نیروی رزمنده در جبهه های جنگ همواره آشپزخانه های صحرایی به عنوان وسیله ای سیار که می توانست غذای گرم را برای رزمندگان محیا کند بکارگرفته می شد.

خاکریز:

خاکریز ساده ترین جان پناهی بود که در هر نقطه از منطقه عملیاتی به سرعت قابل ایجاد بوده و به عنوان سپری برای جلو
گیری از دیده نشدن و در امان ماندن از گلوله مستقیم دشمن به کارگرفته می شد.

درمانگاه صحرایی:

در میدان جنگ آنچه دارای اهمیت بالایی بود حفظ نیروی انسانی برای دفاع در مقابل تهاجم دشمن بود، لذا ایجاد درمانگاه و بیمارستان صحرایی از تلفات انسانی جلوگیری کرده و مجروحانی که زخمهای سطحی داشتند برای پشتیبانی از نیروها حفظ می نمود.

حمام و توالت صحرایی:

رعایت بهداشت به عنوان عامل سلامت انسان همواره مدنظر بوده و در جبهه های جنگ نیز این عامل برای نیروها امری مهم بود لذا با ایجاد حمام و توالت های صحرایی به این مهم توجه ویژه می شد.

علائم هشداردهنده و آژیرخطر:

هشیاری نیروی انسانی یکی از عوامل اصلی در میدان نبرد برای جلوگیری از تلفات انسانی محسوب می شود بدین منظور در دفاع مقدس در زمان حملات هوایی به شهرها با پخش آژیر خطر مردم را در مقابل این حملات آگاه می کردند و در جبهه ها نیز با علائم تعریف شده حملات شیمیایی و دیگر مسائلی که نیاز به آگاه سازی بود را برای رزمندگان مشخص می نمودند.

برنامه های هشدار جمعی رادیویی و تلویزیونی:

در دوران دفاع مقدس همواره رادیو تلویزیون با برنامه های آموزشی مردم را در برابر خطرات احتمالی حملات هوایی آگاه می نمودند ضمن آن که در مساجد و پایگاههای مقاومت شهری نیز به این مهم اهتمام خاص داشتند.

اهمیت دفاع غیرعامل از منظر امام خمینی (ره)

امام (ره) بعد از پذیرش قطعنامه 598، در یکی از پیام‌هایشان به صورت مختص به پناهگاه اشاره کردند و فرمودند که ساختن پناهگاه برای مردم و کارگران، مختص زمان جنگ نیست، بلکه شرایط احتیاط در هر زمانی است.

نمونه ای از برنامه آموزشی صورت گرفته پدافند غیرعامل در دوران دفاع مقدس مقابله با سلاح های شیمیایی در دوران دفاع مقدس (در جبهه) اقدامات حفاظتی و کمکهای اولیه در رابطه با سلاحهای شیمیایی مهمترین و اقدام حفاظتی و کمک اولیه برای مصدومینی که در برابر این نوع سلاحها قرار گرفته اند, ماسک و لباس ایمنی میباشد.

الف) ماسک ایمنی:

ماسک ایمنی از بهترین وسایل ایمنی به شمار می رود و به هر رزمنده اموزش لازم جهت به کارگیری این وسیله داده می شود.

ب) لباس ایمنی:

لباس ایمنی شامل سه قسمت است:

1) یک دست لباس رو ( بلوز و شلوار ) که محافظ در برابر مواد شیمیایی است.
2) کفش محافظ شیمیایی
3) دستکش محافظ شیمیایی

ج) پادزهرها:

قرصهای مخصوص محافظت در برابر عامل اعصاب (پریدوستیگماین), جعبه مخصوص الودگی زدایی از پوست(M258A1) و جعبه پادزهر گازهای اعصاب از دیگر وسایل حفاظتی در برابر عوامل شیمیایی می باشند که هر فردی که در برابر این گازها قرار میگیرد باید در اختیار داشته باشد.

مقابله با سلاح های شیمیایی در دوران دفاع مقدس ( آموزش توسط بروشور در شهرها):