زندگینامه سعدی برای دبستان

تحقیق درموردسعدی  – زندگینامه سعدی 

تاریخ تولد سعدی

براساسِ بیتِ «ای که پنجاه رفت و در خوابی/ مگر این پنج روزه دریابی» و سایر شواهدِ این حکایت، سعدی را در سالِ ۶۵۶ قمری حدوداً پنجاه‌ساله می‌دانند، و در نتیجه زادروزِ وی را در حدود ۶۰۶ قمری می‌گیرند.

سعدی کیست؟

سعدی در شیراز مرکز فارس در حوالی سال ۵۶۳ دیده به جهان گشود و نام او را مصلح الدین یا به قولی مشرف الدین عبد الله گذاشتند

در آن زمان در شیراز اتابکان فرمانده شهر شیراز بود. به مرور زمان که  قدرت سلجوقیان در ان دوران  کاهش یافت سلسله های محلی به وجود میامدند و نیرو میگرفتند یکی از این سلسله های محلی اتابکان بودند که  نه تنها در شیراز بلکه در دمشق ، موصل ، بین النهرین، حلب و آذربایجان دستی داشتند این حکومت های کوچک که اهمیت آنها از یک شهرستان تا یک سلطان نشین تغییر میکرد نسبت به یک پادشاه ابراز اطاعت میکردند ولی در عمل مستقل بودند

هنگام تولد سعدی فرمانده  شیراز اتابک مظفر الدین تکله سومین پادشاه از اتابکان فارس بود .

شاعر پر آوازه (سعدی شیرازی) در میان همه این بی نظمی ها در شهر شیراز رشد میکرد .

پدر سعدی ، عبدالله  که در خدمت سعد بن زنگی بود که احتمال می رود  شاعر شیرین سخن شیراز نیز به عنوان حق شناسی تخلص سعدی را برای خود انتخاب کرده باید

یکی از مشخصات سعدی در این است که از کوچکترین حادثه زندگی خود درسی اخلاقی میدهد

در بوستان سعدی در چندین جای کلیات از دوران طفولیت خود خاطره های دلنشینی دارد که از انجا می توان فهمید پدرش از کارکنان ساده اما در رفا زندگی کرده

ز عهد پدر یاد دارم همی که باران رحمت بر او هر دمی

که طفلیم لوح و دفتر خرید ز بهر یکی خاتم زر خرید

بدر کرد ناگه یکی مشتری به خرمایی و از دستم انگشتری

بعد از مرگ پدر سعدی در شیراز تنها ماند.

در سایه توجه اتابک سعد که از همان دوران به باهوشی و زکاوت سعدی پی برده بود سعدی را رهسپار مدرسه نظام در بغداد کرد که از سال ۵۷۴ تا ۶۰۴ یعنی تا سال فوت اتابک سعد در بغداد ماند

هنگامی که سعدی برای تحصیل به نظامیه رفت، مدرسه از گذشته ای پر افتخار برخوردار بود.

تا زمان سعدی مدرسه نظامیه  در مورد الهیات ، فقه ، تفسیر قرآن تالیف کرده بودند که نشان دهنده بزرگی و اعتبار مدرسه در آن دوران میباشد.

سفر های سعدی

سعدی شیرازی در کلیات از سفر به آسیای مرکزی ، هندوستان ، شام ، مصر ، عربستان ، حبشه و مغرب بدون کمترین سرنخی برای ترتیب این سفرها معلوم شود نام برده است

در مورد سفر به هندوستان و مدت اقامت و مکان های بازید سعدی در هند تناقص های زیادی وجود دارد در عین حال هنگام بازگشت از هند سعدی به همرا یک کشتی بازرگانی وارد جزیره کیش میشود – که در آن زمان مرکز اقتصادی ایران به شمار میرفته است .

حال پایان سفر نیست چون شاعر به جای بازگشت به زادگاه خود شیراز به زیارت خانه خدا میرود در مسیر حرکت خود به سوی شهر مقدس مکه در صهعا توقف میکند وی در این شهر یکبار دیگر ازواج میکند که حاصل آن یک فرزند کوچک هست که رشته ایس که او را به آن سرزمین پیوند داده است . ناگهان این کودک در گذشت درد و غضه پدر همان بود که معمولا به پدران در چنین مصیبتی وارد میشود

به صنعا درم طفلی اندر گذشت چه گویم کز آنم چه بر سر گذشت

در این باغ سروی نیامد بلند که باد اجل بیخ عمرش نکند

عجب نیست بر خاک اگر گل شکفت که چندین گل اندام در خاک خفت

خانواده سعدی شیرازی از هم میپاشد و او دیگر جز به ادامه سفر نمی اندیشد تا شاید از اندوهی که در این شهر محصور در میان کوهها خفه اش میکند رهایی یابد ، سعدی عازم مکه شده و بعد از انجام مناسک حج ، عازم مصر میشود و بعد از چندی به دلیل شروع جنگ های صلیبی عازم تونس شد و بعد ار آرام شدن جنگ سعدی با کشتی به سمت شیراز راه افتاد که ابتدا در بیت المقدس توقفی کوتاه میکند و از آنجا به سوی دمشق رهسپار می شود و در سایه امنیت شهر دمشق فرصت مطالعه و بحث با دانشمندان را نیز بدست آورد

حال موقع بازگشت رسیده ; سعدی رفته رفته خستگی و حسرت دیدار آسمان ایران را در دل خود احساس میکند

در اقصای عالم بگشتم بسی بسر بردم ایام با هر کسی

تمتع ز هر گوشه ای یافتم ز هر خرمی خوشه ای یافتم

چو پاکان شیراز خاکی نهاد ندیدم که رحمت بر آن خاک باد

تولای مردان این پاک بوم بر انگیختم خاطر از شام و روم

دریغ آمدم زان همه بوستان تهیدست رفن بر دوستان

دوران کهولت و پیری سعدی

سرانجام در حالی که قلب سعدی میتپید شیراز جلو چشمان او نمایان گشت و در واقع موقع تقاعد سعدی از مسافرت فرا رسیده بود ، تقاعدی داوطلبانه و سرشار از سربلندی و مجاهدت

تا این زمان سعدی فقط اشعاری بصورت مجزا سروده بود ، در طی دو سال دو شاهکار شعر اخلاقی او یعنی بوستان در سال ۶۳۶ و گلستان در سال بعد آن ۶۳۷ خاتمه یافت که نام سعدی را جاودان کردند

سعدی با خاطری آسوده به آرامی به پایان عمر خود نزدیک میشد. از مرگ بانیان عظیم الشان اندیش ایرانی مانند خواجه نصیر الدین طوسی ، شمس تبریزی ، جلال الدین رومی دیری نمیگذشت و سعدی در میان شاعران موفق نسل جدید تنها به جا مانده بود

از طرف دیگر به مرور که سعدی سالخرده تر میشد آشکار بود که تاثیر سخن او رفته رفته نه تنها در شیراز بلکه در دیگر شهرهای ایران نیز به شعر فارسی رنگ و بویی تازه می بخشید

تاریخ وفات سعدی موضوعی بسیار مبهم و بحث انگیزست زیرا شرح حال نویسان دو تاریخ وفات برای او ترسیم کردند یکی ۱۷ آذر ۶۷۰ و دیگری ( بزرگانی مانند جامی ) مهر ماه سال ۶۷۱ را تاریخ وفات این بزرگ مرد پارسی میدانند

 

سعدی در بحبوحه اشتهار از دنیا رفت و شهرتی پایدار از خود بجا نهاد، وی از زندگی چیزی انتظار نداشت و تا میتوانست از زیاده طلبی پرهیز میکرد به این اکتفا مینمود که افتخاری برای شیراز زادگاه خود میراث بگذارد، شیراز نیز نبوغ شاعر خود را درک کرده بود. سعدی در نزدیکی بقعه خود در حومه شهر به خاک سپرده شد دیری نپایید که مرقد او زیارتگاه عشاق زبان و ادب پارسی شد

اخلاق سعدی شیرازی

سعدی شیرازی مانند لوکرس یا وینیی شاعر فیلسوف نیست . سعدی شاعری است که در شهر هایش تعالیم اخلاقی میدهد ،

اما این اخلاق بیش از هر چیز جنبه عملی است و در مرحله  اول باید همین جنبه عملی اخلاق سعدی را در نظر گرفت. سعدی پیش از آن انسان را بذاته مورد مطالعه قرار دهد به موضع گیری وی در برابر همنوعان مینگرد: خطاها و عیب ها را می بیند و به دور از هر نوع انتقاد نیشدار میکوشد در اشعار خو آداب و قوعاد بهتری را پیشنهاد دهد خود این موضوع را به کرات و آشکارا گوشزد میکند

اگر در سرای سعادت کس است ز گفتار سعدیش حرفی بس است

پند سعدی به گوش جان بشنو ره چنین است مرد باش و برو

سخن سودمند است اگر بشنوی به مردان رسی گر طریقت روی

اما در سخنان سعدی پندو اندرز است ،خواننده باید پند را در بین شهرها و  حکایات های سعدی  جستجو کند .

سبک شعری سعدی

شیوه اصلی ترکیب کلام سعدی چنین به نظر می آید : نخست یک حقیقت اخلاقی را بیان میکند سپس آن را با یک سلسله تمثیلها بنوعی مجسم میسازد

«

عدو را بکوچک نباید شمرد که کوه کلان دیدم از سنگ خرد

نبینی که چون باهم آیند مور ز شیران جنگی برارند شور

نه موری ، که مویی کزان کمتر است چو پر شد ز زنجیر محکم ترست

»

گاهی نیز بر عکس ، تصویر حکایت از برای تجسم یک اندیشه به کار میرود حتی غالبا از یک داستان ساده یا خاطره ساده جوانی یک اندیشه عارفانه بدست می آید که اصلا انتظار نمیرفت

سعدی شیرازی گاه نیز شیوه تضاد را در پیش میگیرد ومیداند که چگونه تاثیر جملات کوتاه و دقیق رابیشتر سازد « مثلا در گلستان چنین مینویسد : هرگز از دور زمان ننالیدم و روی از گردش آسمان در هم نکشیدم مگر وقتی که پایم برهنه ماند بود و استطاعت پاپوشی نداشتم به جامع کوفه در آمدم دلتنگ یکی را دیدم پا نداشت . سپاس نعمت حق بجا آوردم و بر بی کفشی صبر کردم»

شیوه دیگر سعدی این است که اندیشه را مطرح میکند ودلائل موافق و مخالف را باهم بیان میکند « مثلا در پند نامه پس از ستایش کرم و سخاوت بلافاصله انتقاد از بخل شروع میشود »

آثار سعدی شیرازی

از سعدی شیرازی، آثار بسیاری در نظم و نثر برجای مانده‌است:

۱ بوستان: کتابی‌است منظوم در اخلاق.

۲ گلستان: به نثر مسجع

۳ دیوان اشعار: شامل غزلیات و قصاید و رباعیات و مثنویات و مفردات و ترجیع‌بند و غیره (به فارسی) و چندین قصیده و غزل عربی.

۴ صاحبیه: مجموعه چند قطعه فارسی و عربی‌است که سعدی در ستایش شمس‌الدین صاحب دیوان جوینی، وزیر اتابکان سروده‌است.

۵ قصاید سعدی شیرازی: قصاید عربی سعدی حدود هفتصد بیت است که بیشتر محتوای آن غنا، مدح، اندرز و مرثیه‌است. قصاید فارسی در ستایش پروردگار و مدح و اندرز و نصیحت بزرگان و پادشاهان آمده‌است.

۶ مراثی سعدی:قصاید بلند سعدی است که بیشتر آن در رثای آخرین خلیفه عباسی المستعصم بالله سروده شده‌است و در آن هلاکوخان مغول را به خاطر قتل خلیفه عباسی نکوهش کرده‌است.سعدی چند چکامه نیز در رثای برخی اتابکان فارس و وزرای ایشان سروده‌است.

۷ مفردات سعدی:مفردات سعدی شامل مفردات و مفردات در رابطه با پند و اخلاق است.

۸  رسائل نثر:

۹ کتاب نصیحهالملوک

۱۰ رساله در عقل و عشق

۱۱ الجواب

۱۲ در تربیت یکی از ملوک گوید

۱۳ مجالس پنجگانه

۱۴ غزلیات سعدی

نام و آوازه سعدی و شهرت آثار گران قدر او  از مرزهای ایران و قلمره زبان پارسی فراتر رفته و  کشور های دیگر را در این جهان پهناور در نوردیده

از این رو علاوه بر ترجمه شعر و نثر او به دیگر زبانها پژوهشهایی که در مورد فکر و اندیشه و نوشته هایش به زبان های گوناگون توسط محققان کشور های مختلف صورت گرفته است اندک نیست

زندگی نامه سعدی از گروه زندگی نامه شاعران ایران

پشنهاد : پایان نامه در مورد سعدی

پایان نامه مقایسه گلستان سعدی و بهارستان جامی

 

ckn’d khli sund advhcd – jprdr nv fhvi sund advhcd