قلعه دختر

قلعه دختر

اردشیربابکان ، سر سلسله ساسانی، پس از کشتن والی فارس و تسخیر تمام فارس، منطقه فیروزآباد را که از نظر سوق الجیشی دارای ویژگی های مثبتی بود قلعه دختر را انتخاب کرد.

دشتی که شهر فیروزآباد کنونی در آن قرار دارد، تقریباً دایره وار است و اطراف آن را کوه ها فرا گرفته اند و تنها راه ورود به این دشت، راه تنگاب به طول ۳۰ کیلومتر است که رودخانه تنگاب در آن وجود دارد. به همین دلیل نخستین اثری که توسط اردشیر در این منطقه ساخته شد، ساختمانی است بر فراز کوه تنگاب که امروزه به نام «قلعه دختر» مشهور است.

این قلعه با ۲۳۰۰ متر زیربنا، دارای تالاری به وسعت ۱۴ متر مربع و ۱۸ متر ارتفاع دارد. این تالار گنبددار است و اتاق های جنبی آن را به صورت قلعه ای در آورده است. قلعه دختر از سه سطح تشکیل شده است. سطح زیرین محل زندگی نگاهبانان و انبار بود.

حیاط ساختمان‌ها با اتاق‌ها و تالارها، در سطح دوم وجود دارد که درباریان و بزرگان در آن مستقر می‌شدند. طبقه سوم بَنای شاهی بود و اردشیر بابکان در بدو ورود به فیروزآباد در این طبقه زندگی می‌کرد. دو حلقه چاه در کف حیاط قلعه دختر وجود داشت که تا کف رودخانه که حدود ۲۰۰ متر ژرفا دارد، می‌رسید. امروزه روی این دو حلقه چاه پوشیده شده و جای آن مشخص نیست. کاخ از سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته‌شده و آثار برج و سوراخ‌های دیده‌بانی در دیوارها دیده می‌شود.

سه دیوار دفاعی با سنگ و گچ در دامنه کوه از این کاخ محافظت می‌کرد و در هر قسمت از دیوارها، اتاق‌های نگهبانی وجود داشت. هنوز آثاری از این اتاق‌ها باقی است. در قسمت‌هایی، این دیوارها بر لب پرتگاه قرار دارد که موقعیت استراتژیک این کاخ را دو صدچندان می‌کند. راه ورودی توسط پلکانی به کاخ منتهی می‌شد. این پلکان اخیراً تجدید بنا شده است. ازآنجاکه این کاخ گنجایش یک لشکر سرباز داشت، بعد از اسلام نیز مورداستفاده بود. پرفراز کوه و در مجاور قلعه دختر، آثاری وجود دارد که به نام نقاره‌خانه شهرت دارد و از دوره ساسانیان به‌جای مانده است.