فلسفه مدیریت ژاپنی

فلسفه مدیریت ژاپنی یا (JIT)

تاریخچه وتکامل تولیدبهنگام:

 JITیک فلسفه مدیریت ژاپنی است که ازاوایل دهه ۱۹۷۰دربسیاری از موسسات تولیدی ژاپن مورد استفاده قرارگرفت. این فلسفه اولین بار توسط «تائیچی اونو» درشرکت تویوتا به عنوان ابزاری برای برآورده ساختن خواسته مشتری باحداقل تاخیرمعرفی وبه کارگرفته شد. به همین دلیل تائیچی اونواغلب پدرنظام بهنگام نامیده می شود.کارخانجات تویوتا اولین محلی بودندکه نظام بهنگام درآن مطرح گردید. این نظام دربحران نفتی سال۱۹۷۳ مورد حمایت وسیعی قرار گرفت وپس ازآن توسط بسیاری سازمانهای دیگر انتخاب گردید.

 JITدر آغازبه عنوان روشی برای کاهش سطوح موجودی انبارهای ژاپنی مطرح بود. امروزه JITبه یک فلسفه مدیریتی شامل مجموعه ای ازعلوم ودراختیارگرفتن یک سری جامع ازاصول وتکنیکهای تولید گسترش یافته است. تولید بهنگام درصورتیکه به شکل مناسب دریک سازمان به کارگرفته شود ظرفیت تقویت مزیت رقابتی سازمان رادربازار به شکل اساسی با کاهش اتلافها و بهبود کیفیت محصول وبهره وری تولید دارا خواهدبود.

در ژاپن زمینه های فرهنگی قوی درارتباط با ظهورJIT وجود دارد. اخلاق کار ژاپنی یکی ازاین عوامل است. اخلاق کار ژاپنی دربرگیرنده نظریات زیراست:

• کارکنان دارای انگیزه قوی برای دنبال نمودن بهبود دائمی وبرتری نسبت به آنچه که هم اکنون وجودداردهستند.
• شرکتها برکارگروهی شامل ترکیب استعدادهاوتقسیم دانش،مهارتهای حل مشکلات، ارائه نظرات ودستیابی به یک هدف مشترک تاکید دارند.
• کاروتلاش براستفاده از اوقات فراغت مقدم است.
• کارکنان تمایل دارند که درتمام دوران شغلی خوددریک شرکت بمانند.
• حس برابری وتفکرکارگروهی به میزان بسیاربالا درژاپنی وجود دارد.

علاوه براین JITبه عنوان وسیله ای برای دستیابی به بالاترین سطوح بکارگیری منابع محدود موجود خود شناخته شد.

چند مشخصه فرهنگی ژاپنی مناسب که ممکن است با JIT مرتبط باشند به شرح زیراست:

• مدیریتJITاین امکان را به مدیریت می دهدکه تقاضای مشتری رابدون توجه به سطح تقاضا براورده نماید.
• مقدار زمان حدفاصل بین ورود مولد،فرایندومونتاژمحصول نهایی برای مشتریان با تکنیکهای تولید JITحداقل می شود.
• JITامکان کاهش درمواد اولیه،کاردرجریان ساخت وموجودی کالاهای ساخته شده رافراهم آورد.
• تکنیکهای تولیدJITازظروف برای نگهداری قطعات استفاده می کند.
• یکی ازاجزای تولیدJITنیازمند آن است که کارخانه تمیز باشد.
• تولید بهنگام ازعلائم نمایان برای نشان دادن وضعیت ماشین آلات استفاده می کند.

هنگامی که اصطلاح«JIT=JUST IN TIME» برای اولین باردرفرهنگ مدیریت استفاده شد می توانست معنای مختلفی برای افرادمختلف داشته باشد.سیستم تولیدیJIT ازنظراینکه درجهت کاهش ضایعات گام برمی دارد،یک رویکرد مدیریت عملیاتی وازاین نظرکه یکی ازاهداف آن بهبود کارایی وکیفیت است،یک رویکردمدیریت تکنیکی به شمار می رود.ازطرفی بعضیها آنرابه دلیل اینکه سیستم تولید JITیک مفهوم تولیدجامع است رویکرداستراتژیک نامیده اند.درعمل سیستم تولیدی JITقبل ازآنکه رویکردعملیاتی تکنیکی  ویا استراتژیک باشدیک راهکار برای تسهیل عملیات است.

هدف اصلی سیستم تولیدیJITمی تواند حاوی یک سری اصول شناخته شده مورد نیازبرای موفقیتهای عملیاتی شرکتهایی باشدکه دارای رقبای زیادی هستند.این اصول ازژاپن شروع شد و بعدها درایلالات متحده درجهت مدیریت موجودیها رشدپیداکرد.این اصول بعدها درسایر جنبه های مدیریت مثل مدیریت تولید، مدیریت کیفیت بکارگرفته شد.همانطورکه موفقیت سیستم JITبه عوامل داخلی سازمان بستگی داردبه مشارکت عوامل خارج ازسازمان مثل فروشندگان وعرضه کنندگان موادنیزنیاز است.درطول دهه۱۹۸۰تاکیداساسی بیشتربرروی منابع انسانی سیستمJITوهمچنین محیطی بودکه عوامل انسانی درآن کار می کنند.لذا دراین زمانJITبرروی کارکرد خدماتی واداری توسعه پیداکرد.

ازنظررویکرد مدیریت تولید سیستم تولیدیJITبه این معنی است که خرید موادخام وسایرقطعات تولید فقط درزمان مصرف این موادقطعات درفرایند تولید ازفروشندگان تحویل شوند.وازطرفی تولیدزمانی انجام خواهدشدکه سفارش ازمشتری گرفته شود به همین خاطر این سیستم تولید رااصطلاحا «سیستم کشش تولید- تقاضا» نیز نامیده اند،زیراتا مشتری تقاضا نکند تولیدی انجام نمی شود لذا عکس سیستم تولیدی سنتی است که درآن موادتاحدممکن به فرایندتولید تزریق می شودوفرایندنیزتا حدممکن تولید میکند.این رویکرددارای اصول متعددی است.اگرشرکتی بخواهداین رویکردرادرفرایند تولیدخودبه کاراندازدبایستی تمام این اصول را تا حدامکان پیاده کند:

• تهیه فهرست و جدول تولید روزانه.
• تهیه یک جدول تولیدی که ازقابلیت انعطاف برخوردار باشد.
• به کارانداختن سیستم کشش تولیدتقاضاوحذف ضایعات.
• بهبود و توسعه میزان انعطاف تغییرات انواع محصولات.
• بهبود و توسعه ارتباطات فکری کارکنان تولید.
• کاهش هزینه های راه اندازی تولیدی.
• دادن اختیارات به کارگران تولید،درجهت تعیین جریان تولید.
• تهیه جدولی برای مواقعی که تولید درکمترازظرفیت کامل است.
• افزایش استانداردهای پردازش وتولیدمحصول.
• شناسایی مداوم واصلاح همه مشکلات مدیریتی تولید.

فهرست مطالب

فصل اول:معرفی JIT 5

تاریخچه وتکامل تولید بهنگام ۶

• تعریف نظام بهنگام ۹
• نظام بهنگام دریک نگاه ۱۰
• مبانی تولید بهنگام ۱۴
• اجزای تولید بهنگام ۱۵
• اهداف تولید بهنگام ۱۸
• مزایاومحدودیتهای JIT 20
• منطق اجرایJIT 23
• پیش نیازهای یک برنامه JIT 26
• برنامه ریزی نظام تولید بهنگام ۲۷

فصل دوم:اجرای برنامه JIT 36

• مقدمه ۳۷
  ۱- ایجاد یک استراتژی اجرایی ۳۸
  ۲- یک برنامه عملیاتی برای اجرا ۴۰
  ۱-۲-وقتی فعالیتهای اجرای JITتکمیل می شود۴۲
  ۲-۲-چگونه فعالیتهای اجرایی JITانجام می شود ۴۳
  ۳-  سیستمهای جمع آوری وسنجش داده ها ۴۳
  ۴-  پروژه های آزمایشی(راهنما) ۴۷
  ۵- بحث درمورد مقاومت کارکنان واتحادیه ها ۴۸
  ۱-۵- مقاومت کارکنان ۴۹
  ۲-۵- اتحادیه ها  ۵۰
  ۶- فرایند اجرای JIT 52

فصل سوم:کنترل JIT 54

• کنترل تولیددرنظام بهنگام ۵۵
• سیستم کانبان ۵۶
• وظایف کانبان ۵۶
• تولید یکنواخت ۵۷
• کاهش زمان عملیات وزمان چرخه ۶۰
• اجرای سیستم کانبان ۶۱
• وظایف کانبان ۶۳
• انواع جریان مواد ۶۴
• گردش کانبان ۶۷
• وسعت عمل کانبان ۶۹

فصل چهارم :ابداع کننده JIT / شرکت تویوتا ۷۱

• شرکت تویوتا ۷۲
• مقدمه ۷۳
• تاریخچه ۷۳
• سیستم تولیدتویوتا(TPS) 74
• تولیدبهنگام(JIT) 76
• کانبان ۷۶
  JIDOKA 77
• فلسفه وچشم اندازتویوتا ۷۷
• فرهنگ سازمانی وارزشها ۷۸
• آینده ۷۸
• تشریح مفاهیم ۸۰
• واژه نامه انگلیسی- فارسی ۸۳

فهرست منابع ۸۵

« فهرست جداول »

سازماندهی برنامه ریزی بهنگام ۱۳

« فهرست نمودارها واشکال »

• نظام تولید بهنگام ۲۰
• برنامه ریزی نظام بهنگام ۲۰
• سیستم حلقه بسته ۶۱
• سیستم رانش به جلو ۶۵
• سیستم کششی ازجلو ۶۷
• گردش کانبان درداخل وخارج کارخانه ۷۰