تحقیق در مورد عوامل توسعه کشور

عوامل توسعه کشور

بخشی از مقاله

تعاریف توسعه

“توسعه” در لغت به معنای رشد تدریجی در جهت پیشرفته‌ترشدن, قدرتمندترشدن و حتی بزرگ‌ترشدن است (فرهنگ لغات آکسفورد, 2001). ادبیات توسعه در جهان از بعد جنگ جهانی دوم مطرح و مورد تکامل قرار گرفت. هدف, کشف چگونگی بهبود شرایط کشورهای عقب‌مانده (یا جهان سوم) تا شرایط مناسب همچون کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته است.

طبق تعریف, توسعه کوششی است برای ایجاد تعادلی تحقق‌نیافته یا راه‌حلی است در جهت رفع فشارها و مشکلاتی که پیوسته بین بخش‌های مختلف زندگی اجتماعی و انسانی وجود دارد. به عنوان مثال حتی در کشورهای پیشرفته نیز, پیشرفت فکری و اخلاقی انسان با پیشرفت‌های فنی (و فناورانه) همسانی ندارد, و یا اینکه فرهنگ عامه با تکنیک‌های وسایل ارتباط جمعی هماهنگی ندارد.

بروکفلید در تعریف توسعه می‌گوید: توسعه را باید برحسب پیشرفت به سوی اهداف رفاهی نظیر کاهش فقر, بیکاری و نابرابری تعریف کنیم.
به طور کلی توسعه جریانی است که در خود تجدید سازمان و سمت‌گیری متفاوت کل نظام اقتصادی-اجتماعی را به همراه دارد. توسعه علاوه بر اینکه بهبود میزان تولید و درآمد را دربردارد, شامل دگرگونی‌های اساسی در ساخت‌های نهادی, اجتماعی-اداری و همچنین ایستارها و دیدگاه‌های عمومی مردم است. توسعه در بسیاری از موارد, حتی عادات و رسوم و عقاید مردم را نیز دربرمی‌گیرد.

در نگاهی دیگر توسعه را به معنای کاهش فقر, بیکاری, نابرابری, صنعتی‌شدن بیشتر, ارتباطات بهتر, ایجاد نظام اجتماعی مبتنی بر عدالت و افزایش مشارکت مردم در امور سیاسی جاری تعریف می‌کند.

نظر مرحوم دکتر حسین عظیمی ”توسعه“ را به معنای بازسازی جامعه بر اساس اندیشه‌ها و بصیرت‌های تازه تعبیر می‌نماید. این اندیشه‌ها و بصیرت‌های تازه در دوران مدرن, شامل سه اندیشه ”علم‌باوری“, ”انسان‌باوری“ و ”آینده‌باوری“ است. به همین منظور باید برای نیل به توسعه, سه اقدام اساسی درک و هضم اندیشه‌های جدید, تشریح و تفضیل این اندیشه‌ها, و ایجاد نهادهای جدید برای تحقق عملی این اندیشه‌ها صورت پذیرد.

به‌ هر تقدیر, امروز تلقی ما از مفهوم توسعه, فرآیندی همه‌جانبه است (نه فقط توسعه اقتصادی) که معطوف به بهبود تمامی ابعاد زندگی مردم یک جامعه (به عنوان لازم و ملزوم) است. ابعاد مختلف توسعه ملی عبارتند از: توسعه اقتصادی, توسعه سیاسی, توسعه فرهنگی و اجتماعی, و توسعه امنیتی (دفاعی). مناسب نیست بدون توجه به کلیه ابعاد توسعه, صرفاً به یک جنبه اولویت بخشید و دیگر بخش‌ها را در دستورکار آینده قرار داد.

مفهوم توسعه در قرآن و سنت

تعریف رشد و توسعه :

مقصود از « رشد » صرف افزایش تولید می باشد و بنابراین یک مفهوم کمی است ، اگر در دوره ای معین تولید در جامعه ای نسبت به دوره قبل افزایش یابد می گوییم رشد صورت گرفته است این افزایش می تواند ناشی از افزایش سطح زیر کشت ، تاسیس کارخانجات جدید ، گسترش و وسعت بخشیدن به مراکز تولید فعلی و … باشد .

اما مفهوم توسعه « دلالت بر ظهور پدیده دیگری در کنار افزایش تولید دارد و آن را می توان یک مفهوم کیفی دانست هر گاه جامعه ای با بکارگیری روشهای بهتر و تکنولوژی مناسبتر ظرفیت تولیدی خویش را افزایش داده و بدین ترتیب از امکانات و منابع خویش به طریق بهتری استفاده نماید می گوییم در مسیر توسعه و پیشرفت گام بر می دارد .»

مشاهده می گردد که مفهوم توسعه دلالت بر رشد نیز دارد، یعنی استفاده بهتر از منابع و امکانات لزوما افزایش تولید را به دنبال دارد ولی هر افزایش تولیدی را نمی توان توسعه دانست اگر توجه خویشرا به مثال سطح زیر کشت معطوف می نماییم . می توان افزایش تولید ناشی از افزایش سطح زیر کشت را رشد و افزایش تولید ناشی از بهبود از بهبود روشها ، بکارگیری بذر اصلاح شده و سموم دفع آفات نباتی و تکنولوژی برتر را مثالی برای توسعه قلمدار نمود .

نکته دیگری که باید بدان توجه نمود این است که رشد را می توان در قلمرو دو دوره متوالی اندازه گرفت مثلا می گوییم در سال 1374 نسبت به سال قبل 5 درصد رشد داشته است اما توسعه را نمی توان در یک فاصله زمانی کوتاه دوساله بررسی نمود، توسعه فرآنیدی است که در طول فاصله زمانی طولانی تری اتفاق می افتد و در واقع اثر آن در چنین دوره های کوتاهی چندان مشهور نیست .

با توجه به تعریف فوق و تعاریف دیگری که شده ، هر یک از دانشمندان علوم اقتصادی و اجتماعی به گونه ای و از زاویه ای به بحث و تفسیر ان و فرق این دو و شاخص های مربوط به آن و عوامل توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی و توسعه روستایی ، کشاورزی ، صنعتی و یا غیره پرداخته اند .

آنچه از نظر ما مهم است بار مکتبی و معنوی و اخلاقی و انسانی این کلمات و ابعاده وسیع و ظریف و کیفی و ارزشی آن است .

توسعه در راستای رشد معنوی و الهی و تقرب انسانها و جامعه ای الی الله و کلیه عواملی که به افزایش حجم معنوی و اخلاقی و تربیتی و حیات طیبه انسانی کمک می کند و یا آنها را در این رابطه تغذیه و تقویت می نماید و یا موانع و آفتها را می زداید و در سایه این روح معنوی و الهی حاکم بر اشخاص و ملت و جامعه روابط انسانی و الهی را در جامعه برقرار می نماید و موجب حسن روابط اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی وفرهنگی در جامعه می گردد و ریشه های بدخواهی ، نخوت ، غرور ، خودکامگی ، فریب ، زور ، تقلب ، ظلم و استثمار را می خشکاند و زیمنه تبدیل فضاهای مادی و چپاول و حرص و طمع و تبیعیض و اجحاف را به فضای تعاون ، تعادل ، محبت ، اخوت و سرنوشت ملتهای دیگر و نسلها و عصرهای دیگر تبدیل می نماید .

فرد ، ملت ، حکومت و دلوت ، همه و همه با یک عینک الهی و نشات گرفته از روح ایمان و تقوی به مسائل می نگرند و همه خود را در سعادت و حیات جامعه شریک می دانند و احساس مسئولیت می کنند و در حقیقت توسعه وسعت قلب و جان و دل و روح ایمان و استقلال و آزادگی و عدالت خوهی و عزت و شرف و … است

که در کالبد و قالب جامعه ریخته می شود و روابط جامعه را بر آن اساس تنظیم می کند و انند موتور ، جامعه را به حرکت در می آورد و به همه قدرت و نشاظ و حس و حرکت می دهد و در همه روح وجدان و احساس مسئولیت و تکلیف می دمد و در این راستا حیات جدید و شاخص های جدید مطرح می شود که قابل اندازه گیری کمی و با دستگاههای مادی و فیزیکی و سنجش با عوامل ظاهری نیست

بلکه عوامل معنوی و مادی و برکات آسمان و زمین و عشق وپرستش و شور و ایمان و احساس و عدالت و تقوی و محبت همه دست به دست هم می دهد و سرنوشت یک جامعه را با شکوه و عظمت ایمان و اسلام رقم می زند و معیارهای جدیدی را برای سنجش و ارزیابی و ارتباط در جهان مطرح می کند و الگویی می سازد که با الگوهای شرقی و غربی مقایسه و ارزیابی نخواهد بود ، بلکه از توسعه است که بشریت قرن بیستم و پیشرفته و دنیای صنعت و تکنولوژی انبوه غرب ، از فقدان آن رنج می برد و آرامش روحی و معنویت و اخلاق و روابط انسانی و انس با خدا و حق ندارد .

فهرست مطالب :

تعاریف توسعه

مفهوم توسعه در قرآن و سنت

عوامل قرار گرفتن در مسیر پیشرفت و تعالی همه جانبه :

بهادادن به امر تحقیق و پژوهش در هر کشوری به توسعه‌ و پیشرفت آن کشور کمک می‌کند.

راهکارهای پیشنهادی برای دستیابی به پیشرفت

جایگاه شایسته برای تعالی

پیشرفت به سمت جامعه اطلاعاتی

تفاوتها

ضرورت تجدیدنظر در الگوی توسعه کشور

بهترین راهبرد برای ساختن یک جامعه اطلاعاتی که از لحاظ اخلاقی سالم باشد

منابع :