معماری پلها در شهرهای مختلف

معماری پلها در شهر های مختلف

بخشهای از مقاله :

پل آصف الدوله – کرج

موقعیت : کیلومتر 29 مسیر جاده کرج – اشتهارد بر

روی رودخانه شور.

قدمت: زمان فتحلعیشاه، توسط الهیار خان  آصف الدوله.

نوع پلان : چهار چشمه، دو چشمه کوچکتر ویران شده و چشمه های دیگر به صورت نیمه ویرانند – آب برهای نیم دایره.

مصالح ساختمانی : پایه ها بر روی صخره طبیعی، سنگهای رودخانه در پایه ها ، آجر با ملات گچ در تمام بدنه و طاقها .

ثبت تاریخی : ندارد.

پل شاه عباسی محمد آباد – قزوین

موقعیت : 37 کیلومتری جنوب قزوین، ده کیلومتری

کاروانسرای محمدآباد خره ، بر روی رودخانه  خار رود.

قدمت: دوره صفویه هم زمان با کاروانسرای محمد آباد.

نوع پلان : سه دهانه، دو دهانه بزرگ و یک دهانه کوچک،

پایه دارای آب برهای مثلثی.

مصالح ساختمانی: سنگ در پایه ها و آجر با ابعاد

5×24×24 با ملات گچ در طاقها و بدنه.

ثبت تاریخی: ندارد.

پل دلاک – قم

موقعیت : در مسیر راه قدیمی تهران – قم در نزدیکی

کاروانسرای دلاک، بر روی رودخانه قره سو

قدمت: اوائل دوره قاجاریه هم زمان با احداث کاروانسرای

دلاک، توسط امیر محمد حسین خان حاکم قم.

نوع پلان : شامل سه قسمت با 18 دهانه، با أب  برهای

متفاوت نیم دایره -مثلثی.

مصالح  ساختمانی : سنگ و ساروج در پایه ها و أجر به

ابعاد 5/5*21*21 سانتیمتر در بدنه و طاقها.

تزئینات : ندارد.

ثبت تاریخی : ندارد.

پل هشت چشمه- سرخ ده ساوه

موقعیت : شمال غربی روستای سرخ ده، صد متری پل

یک چشمه بر روی رودخانه قره سو.

قدمت: هشت چشمه با أب برهای نیم دایره.

نوع پلان :هشت چشمه وبا أب برهای نیم دایره.

مصالح ساختمانی: سنگ و ملات ساروج در پایه ها و بخشهای

انتهای پل، أجر با ملات گچ و خاک در طاقها و بدنه.

تزئینات : ندارد.

ثبت تاریخی : 1184/3 .

معماری پلها

پل دودهک – دلیجان

موقعیت : کنار روستای دودهک ، 20 کیلومتری شمال غربی

دلیجان بر روی قمرود.

قدمت: دوره صفوی، هم زمان با احداث کاروانسرای دودهک ،

تعمیرات دوره قاجار.

مصالح ساختمانی: سنگ لاشه با ملات ساروج در پایه ها و

قسمتی از بدنه، آجر با ملات گچ در طاقها و قسمت اعظم بدنه.

تزئینات : ندارد.

ثبت تاریخی: ندارد.

معماری پلها

پل لوشان –  لوشان

موقیعت:شهر لوشان 28 کیلومتری جنوب شهر رودبار

بر روی شاهرود.

قدمت: دوره قاجاریه.

نوع پلان: چهار چشمه که از شمال به جنوب کوچکتر

می شوند. آب برها نیم دایره.

مصالح ساختمانی: در پایه ها سنگ و طاقها آجر با ملات گچ.

تزئینات : ندارد.

ثبت تاریخی :

پل انبوه – رودبار

موقعیت :در نزدیکی روستای انبوه از توابع رودبار،

بر سر راه قدیمی قزوین به دیلمان بر روی رودخانه

شاهرود.

قدمت: تاریخ اولیه بنا مربوط به دوره صفویه، مرمت

در اوائل قرن چهاردهم ، ویرانی در زلزله سال 1369

نوع پلان: یک چشمه بزرگ بر دهانه تنگ دو کوه و

دو اتاق در دو فضای خالی طاق چشمه.

مصالح ساختمانی: در پایه ها سنگ با ملات ساروج، در طاق

و بدنه أجر به ابعاد5/4*24*24 با ملات گچ.

تزئینات : ندارد.

ثبت تاریخی: ندارد.

پل لاله دشت – کوچصفهان

موقعیت : شهر کوچصفهان، خیابان طالقانی بر روی  نهر

نورود.

قدمت: قاجاریه.

نوع پلان : یک چشمه بزرگ با طاق جناغی و پایه ها

بدون أب بر.

مصالح ساختمانی: أجر به ابعاد 4*21*21 و 4* 18 *18

با ملات گچ و ساروج.

تزئینات : ندارد.

ثبت تاریخی : ندارد.

پل خشتی – لنگرود

موقعیت : شهر لنگرود در 50 متری میدان انقلاب، بر

روی رودخانه لنگرود.

قدمت : بنیان اولیه دوره صفوی-بازسازی کامل در زمان

فتحعلیشاه قاجار به وسیله حاجی أقا بزرگ منجم باشی.

نوع پلان : دو چشمه بزرگ و بلند با دهلیزی دو طبقه بر

روی پایه میانی.

مصالح ساختمانی : سنگ و ساروج در پایه و أجر با ملات گچ در طاقها.

تزئینات : طاق نما و نغول های تزیینی در بین دو چشمه.

پل فرح أباد- ساری

موقعیت : نزدیک شهرک فرح أباد( خزر شهر فعلی) واقع در

28 کیلومتری شمال ساری، بر روی رودخانه تجن.

قدمت : دوره صفویه، عصر شاه عباس اول ، سال1025 هجری.

نوع پلان : قبلا دارای دهانه های متعدد، فعلا دو دهانه

بیشتر باقی نمانده دارای یک اب بر نیم دایره.

مصالح ساختمانی ک سنگ با ملات ساروج در پایه ها

و آجر با ملات گچ در طاقها و بدنه

تزئینات : ندارد.

ثبت تاریخی: ندارد.

پل آجی چای -تبریز

.موقعیت : شمال غربی شهر تبریز- در مسیر خیابان خلبان

بر روی رودخانه تلخه رود یا آجی چای.

قدمت: قبل از صفویه قرن هشتم، مرمت در عهد عباس

میرزای قاجار، همچنین در سال 1303 هجری قمری.

نوع پلان: 16 چشمها پایه ها با آب برهای نیم دایره و مثلثی

مصالح ساختمانی : سنگ قبرهای حجاری شده، سنگ تراش،

سنگهای قلوه ای بستر رودخانه، در پایه ها و آجر و ملات

گچ در بدنه و طاقها. در طاق سه دهانه از سنگ استفاده شده است.

تزئینات : ندارد. فقط سنگ قبر های حجاری شده .مزین  به آیات

قرانی و گل و بوته است.

ثبت تاریخی : ندارد.

پل سنگی – تبریز

موقعیت : در شمال غربی شهر تبریز، بر روی تلخه رود

با قوری چای.

قدمت : بنیان اولیه دوره قاجار – بازسازی اواخر دوره

قاجار.

مقدمه : معماری پلها

در ارتباط با شهرهائی که با رودخانه همراه بوده اند و نقش رودخانه عامل مهمی در حیات آنها داشته است پل مطرح می شود. اصفهان شهری در کنار رودخانه ی زاینده رود به همراه موقعیت خاص خویش در منطقه پر عبور از قدیم تا کنون در ارتباط با رودخانه نقش مهمی را در جهت سازه های مختلط با پل داشته است.

یهودیه و جی دو شهر در منطقه اصفهان امروزی به وسیله پل شهرستان به بخش جنوبی رودخانه زاینده رود مرتبط می شوند.

پل شهرستان دارای چندین اهمیت در منطقه به حساب می آید در درجه اول تنها راه ارتباطی با بخش جنوبی رودخانه و در درجه بعدی به عنوان مرکز کنترل در جهت ورود و خروج اجناس باجگیری شناسائی افرادی که به منطقه وارد و خارج می شود.

گفته میشود که پلی نیز در قبل از صفویه در منطقه اصفهان ساخته می شود و این پل در جای فعلی پل خواجو قرار داشته است و با طرح اندازی جدید توسط شاه عباس برای شهر اصفهان در جهت تقویت شبکه ارتباطی خویش که بر مبنای چهار باغ قرار داشته این پل مسدود می گردد که بعدها پل خواجو طراحی می شود.

البته بایستی توجه داشت که هنوز پل خواجو در این زمان طرح نبود و پل عباس آباد پلی که در این قسمت قرار داشته مورد توجه بوده است.