بررسی تغییرات کمی وکیفی منابع آب زیرزمینی

 بررسی تغییرات کمی وکیفی منابع آب زیرزمینی

پایان نامه بررسی تغییرات کمی وکیفی منابع آب زیرزمینی در فیروزآباد و ارائه راهکارهای بهبودکمیت وکیفیت

گروه کشاورزی -رشته آبیاری و زه کشی

چکیده:

منابع اب زیر زمینی یکی از مهمترین و ارزانترین منابع ابی به شمار میرود که شناخت صحیح و بهره برداری اصولی از ان میتواند در جهت توسعه پایدار کشور نقش مهمی ایفا کند .در سال های اخیر بروز خشک سالی های گسترده باعث تداوم در روند کاهش ذخائر و تخریب کمی و کیفی اب زیر زمینی گردیده وادامه این روند در دشت ها علاوه بر ایجاد مخاطرات جدی و تخریب کمی و کیفی ابخوان ها باعث نابودی این منابع ارزشمند و حیاتی خواهد شد در چنین شرایطی بدون شناخت دقیق از وضعیت مخازن اب زیر زمینی تخصیص منابع اب نیز دشوارتر خواهد بود .

در این پژوهش به منظور بررسی تغییرات مکانی و زمانی کیفیت و کمیت اب زیر زمینی و معرفی مناطق بحرانی راهکار هایی برای مدیریت بهینه منابع اب زیر زمینی در زمینه کمی و کیفی ارائه گردیده است.

جهت بررسی تغیرات کمی و کیفی اب زیر زمینی در دشت فیروز اباد امار اولیه در طی۷ سال از منابع مختلف جمع اوری و با استفاده از نرم افزارexcel – spss ورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است.

در پژوهش حاضر( تغییرات کمی وکیفی منابع آب زیرزمینی) وضعیت کمی اب زیر زمینی نشان گر این است که با توجه به بهره برداری زیاد از منابع اب زیر زمینی و خشکسالی های متوالی مقدارافت سطح اب زیرزمینی دشت فیروزاباددرسفره غربی دشت به میزان۴۲/۹مترودرسفره شرقی دشت به میزان۵۱/۱۳متر روند کاهشی داشته و هم بیلان منابع اب زیر زمینی منفی شده است.

همچنین در این پژوهش ظرفیت کیفی اب های منطقه مورد مطالعه برای اب کشاورزی بر اساس دیاگرام ویلکوکس و جدول کیفی بررسی شده است. جهت بررسی شاخص های کیفی در دشت فیروزابادچهار مسیر مشخص گردیده است که در مسیرهای فوق میزان تغییرات کیفی اب مورد بررسی قرار گرفته است. همواره میانگین ECهدایت الکتریکی در محدوده دشت فیروز اباد در حد مطلوب می باشدو کمتراز ۱۱۰۰میکروموبرسانتیمتر می باشد.

میانگیل کل جامدات محلول و نسبت جذب سدیم ومیزان یون ها و املاح محلول Na/mg/ca/hcO3/so4 در اب زیر زمینی با توجه به افزایش نسبی در طی دوره اماری به علت کاهش بارندگی وکاهش تغذیه وحفاری دراعماق در لایه های مارنی و نیز حرکت اهسته وماندگاری طولانی اب زیرزمینی وهمچنین اب برگشتی از کشاورزی به اعماق در وضعیت خوب ومطلوب هستند.از نظر سختی نیز اب های زیر زمینی برای مصارف کشاورزی و شرب وضعیت مطلوبی دارند. از نظر میزان pH میانگین ان در محدوده ۷/۷می باشد.

بر اساس دیاگرام ویلکوکس اب های زیر زمینی در منطقه مورد مطاله در محدودهC2S1 و C3S1 واقع شده است . میزان نیترات دراب شرب روستاها نیز در اکثر نقاط مقدار ان پایین و در روستاهای جنوبی دشت (خروجی حوضه)مقداری بالا می باشد که باز هم کمتر ازppm 50 می باشد با توجه به و ضعیت پیش رو افزایش بهره برداری و کمبود بارش و خشک سالی استفاده روز افزون از کود های شیمیایی و سایر الاینده ها پیش بینی می شود که در سالهای اتی این دشت از نظر کیفیت و کمیت دچار مشکلات بیشتری گردد.

  مقدمه

آب یکی از منابع طبیعی است که در زندگی روزمره انسانها و تداوم حیات،  تولیدات نقش فوق العاده دارد. اگر کشوری بخواهد با کاروان تمدن و توسعه حرکت کند ناچار است که از منابع طبیعی خود استفاده لازم و مطلوب را بنماید. با افزایش مصرف آب بین سالهای ۲۰۲۵- ۱۹۹۵ میلادی پیش بینی می شود که یکی از راههای توسعه کشورها و حرکت آنها به سوی تمدن و رفاه عمومی استفاده بهینه و کارآمداز منابع طبیعی و خدادادی است که آب یکی از این منابع طبیعی است که در زندگی روزمره انسانها و تداوم تولیدات نقش مهمی دارد. ( غرجستانی، ۱۳۸۵ ).

پس آب یک عنصر اصلی در کره زمین بوده که در سلامتی و تندرستی و زندگی انسانها و افزایش جمعیت به انحای مختلف نقش داشته و کمک می کند تا انسانها و کشورها از توسعه اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی برخوردار گردند. همچنین اکوسیستم ها پیوندی ناگسستنی با آب دارند. آب یکی از چالش های قرن حاضر است که می تواند سرمنشأ بسیاری از تحولات مثبت و منفی جهان قرار گیرد.

در حدود ۷۱ درصد از سطح کل زمین را آب پوشانده که از این مقدار حدود ۵/۹۷ درصد آب کره زمین را دریاها و دریاچه ها که آب شوردارند تشکیل می دهد و حدود ۵/۲ درصد باقیمانده آب شیرین است که در زمین وجود داشته و از این مقدار ۳/۰ درصد آب رودخانه ها و ۸/۳۰ درصد آبهای زیرزمینی و ۹/۶۸ درصد یخچالها و پوشش دائمی برف کوه هاست. ( احمد زاده، ۱۳۸۳).

 حال با توجه به آمار ارایه شده ، رشد جمعیت و توسعه شتابان اقتصاد و گرم شدن زمین در اثر گازهای گلخانه ای به تشدید مصرف و استفاده نامطلوب از منابع موجود در دهه های گذشته و حال منجر گردیده و نیز سبب عدم تعادل بین آب موجود و مورد نیاز گردیده است و این عدم تعادل بحران واقعی را در بسیاری از مناطق جهان به علت کم آبی، آلودگی کیفی آب و تخریب منابع آب شیرین گسترش داده است تا جایی که پیش بینی شده است تا سال ۲۰۵۰ میلادی بیش از ۵/۴ میلیارد نفر از مردم جهان در معرض صدمات و زیانهای ناشی از کمبود آب و یا آب ناسالم قرار خواهند گرفت.

که این امر ارزش این مایه حیات و کمبود آن را بیشتر نمایان کرده و صرفه جویی و آموزش استفاده صحیح و اصولی از آب شیرین برای جلوگیری از فقر و توسعه اقتصادی و اجتماعی را می طلبد.(شریعت پناهی،۱۳۷۷)…