شبکه های اجتماعی

شبکه های اجتماعی ، نهادی اجتماعی و ابزارهایی برای حفظ نظم، کنترل، همبستگی، توسعه علوم و ایده ها و مناسبات اجتماعی اند که به عنوان عامل تغییر ساختار جامعه ی در حال تحول ایفای وظیفه می نمایند.

شبکه های اجتماعی در راس آنها اینترنت بر همه قلمروهای اجتماعی و نیز برحوزه آموزش و پرورش در مقام نهادی که مسئولیت تربیت و رشد معلومات پایه و تخصصی نوجوانان را عهده دار است تاثیر دارد.

مهمترین نقش شبکه های جهانی اینترنت در جوامع مدرن تبدیل شدن به نهادی آموزشی و تغییر کارکردها، ساز و کارها و رویه های سامانه های آموزش و پرورش سنتی است. از آنجا که آموزش در جوامع مدرن نظامند، منظم و پیوسته و دارای سطوح مختلف فراگیران است و همه بخش های جامعه را در بر می گیرد، این وسائل با قابلیت های فراگیری ، تحول انگیزی و نفوذ بالا در زمینه آموزش و پرورش به توسعه ساختار و گسترش وظایف و تعمیق آموزش ها می پردازند.

مزایای اینترنت باعث انباشت بی سابقه معلومات، توسعه معلومات تئوریک، همه گیر شدن آموزش ها ، تغییر کاربردی مراکز آموزش و پرورش، تضعیف نقش مدیریت مرکزی نهادهای آموزشی رسمی ، استمرار آموزش به شکل گسترده و نقش آفرینی این وسیله در تولید دانایی و دانش و سرانجام حذف مکان و زمان به عنوان قالب الزامی کسب علم و دانش منجر شد.

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی اینترنت – نهادهای اجتماعی – آموزشی – تحول ساختاری – کارکردی

مقدمه :

شبکه های اجتماعی برای هر جامعه از دو ویژگی مهم برخوردارند، نخست اینکه نقش میانجیگری ارتباطی میان افراد و گروهها وسازمان های اجتماعی و دولت ها را بازی می کنند.

این میانجی گری ریشه ارتباط را تغییر داده و کمیت و کیفیت آن را افزایش می دهد. دوم اینکه ایفای نقش فشرده کردن زمان و فضا را به عهده می گیرند تا فاصله فیزیکی ناشی از گسترش و افزایش شهرها را پر کنند. این وسایل قالب های متعدد دارند که کتاب، مطبوعات (شامل مجلات و روزنامه ها) رادیو، تلویزیون، ماهواره، تلفن ثابت و همراه و مهم تر از همه اینترنت وسایلی هستند که میانجی گری نمادین در ارتباط انسان ها ، گروه ها ، جوامع و خلاصه سازمان های بین الملی را انجام می دهند.

نفوذ و تاثیرگذاری این شبکه ها بر حوزه آموزش و پرورش به دلیل این است که همزاد توسعه ی اجتماعی اند و به نوبه خود آن را بر انگیخته اند.

شبکه های اجتماعی علی رغم ایجاد محدودیت هایی برای تعلیم وتربیت امکانات فراوانی در عرصه های علمی، اجتماعی و اقتصادی بوجود آورده اند که امروزه در دنیا دسترسی  به شبکه های جهانی اینترنت میزان استفاده از آن برای کشورهای در حال توسعه جهان از جمله شاخص های مهم رشد و گسترش روز افزون ان تغییر و تحول شگرفی در فرآیند اطلاع رسشانی به وجود آورد.

شاید بارزترین مثال از مفهوم دهکده جهانی باشد، چرا که به کمک سه عنصر اساسی یعنی اطلاعات، ارتباطات و فن آوری به ابزاری اطلاعاتی و ارتباطی و فرامینی تبدیل شده است که به زمان و مکان و گروه خاصی تعلق ندارد.

در واقع می توان گفت امروزه شبکه جهانی اینترنت بزرگترین کتابخحانه دیجیتالی دنیاست که به راحتی می توان به آن دسترسی پیدا کرد و همه گونه اطلاع رسانی و منابع آموزشی را از آن به دست اورد.

نظام آموزش و پرورش الگوی نهادها و سازمان های رسمی جامعه است که به واسطه ی آن معارف و میراث فرهنگی منتقل و پرورش و رشد اجتماعی و شخصی افراد جامعه را میسر می کند.

در دیدگاه شبکه های اجتماعی با مطالعه ی روابط اجتماعی بین مجموعه های افراد به تحلیل ساخت اجتماعی می پردازد و ضمن اینکه به کل ساخت توجه می کند الگوی موجود در داخل ساخت را مورد بررسی قرار می دهد. بنابراین  نقطه تمرکز دیدگاه شبکه های اجتماعی این است که به جای تاکید بر کنشگران و ویژگی های فردی آنها به ساختار روابط بین کنشگران توجه میکند.

بیان مسئله :

نظام آموزش و پرورش هر کشوری الگوی کلی نهادها و سازمان های رسمی جامعه است که از یک سو به واسطه آن معارف و میراث فرهنگی منتقل و در واقع حفظ هویت ملی و انسجام فرهنگی را ایجاد و از سوی دیگر باعث رشد و توسعه همه جانبه جامعه را به دنبال دارد.

امروزه در دنیا آموزش و پرورش انچنان اهمیتی یافته است که به صورت مستقل مورد مطالعه قرار گرفته و شاخه ای خاص به نام جامعه آموزش و پرورش ایجاد کرده است که می خواهد پدیده های این حوزه ساختارها و نحوه تشکل و سازماندهی و کارکردهای آن را در زندگی اجتماعی مطالعه کند.

نهاد آموزش و پرورش دیگر آن نهاد نیست که در حاشیه قرار گیرد بلکه به نهادی دو سویه تبدیل شده است یعنی هم بر دیگر نهادها و سازمان های رسمی تاثیر می گذارد و هم از آنها تاثیر پذیر است. در عصر ارتباطات نظام های آموزشی دگرگون شده و ساختار و کارکردهایشان تحت تاثیر تحولات فناورانه و دست آوردهای علمی و محتوایی ناشی از آن ها دگرگون می شود.

اگر در سال ۲۰۰۰ گفته می شد کسی نتواند با اینترنت کار کند بی سواد است امروزه می گویند هر کامپیوتری که به اینترنت وصل نشود استفاده از آن بی فایده است، زیرا کاربران آن از دنیای اطلاعات بی بهره خواهند ماند(هوک ۱۳۸۱).بنابراین شناخت و کارکردهای شبکه های اجتماعی و نقش و تاثیر نفوذشان بر آموزش و پرورش ضرورت امروز جامعه ماست .

ظهور شبکه های اجتماعی به عنوان نهادی تاثیر گذار بر دیگر نهادهای اجتماعی، تحولی گسترده در حال وقوع است که چشم انداز کاملا متفاوتی از اثرات و پیامدهای این شبکه در حوزه آموزش و پرورش را در برابر دیدگان پژوهشگران تعلیم و تربیت قرار داده است.

این تحول چنان عظیم است که بسیاری از آن را انقلابی در عرصه ارتباطات و شروع فصلی نو در زندگی جوامع کنونی می خوانند و آن را ظهور و توسعه حیرت آور رسانه های نوین در جهان امروز است که در طول زمانی کوتاه سراسر جهات گسترش یافته و مهمترین و آشکارترین محصول آن اینترنت است.

در این بین اثرات و پیامدهای شبکه های اجتماعی بر حوزه آموزش و پرورش نیز اهمیت و موضوعیت یافته است.پژوهشگران علاقه مند و فعال در حوزه پژوهشی می کوشند به پرسش های مختلفی که در این رابطه بوجود آمده است پاسخ دهند.

به بیان دیگر آنان می خواهند به بررسی این موضوع بپردازند که بروز و ظهور این شبکه ها چه امکانات و محدودیت هایی بر سر راه آموزش و پرورش قرار داده اند.پرسش هایی که در این نوشتار شد یکی از موارد چالش برانگیز نهاد آموزش و پرورش است.

هدف پژوهش:

هدف اصلی این پژوهش نمایان ساختن اثرات و پیامدهای شبکه های اجتماعی با تکیه بر اینترنت در حوزه آموزش و پرورش جهت  تاثیر بر بهبود کارکرد دبیران ، معلمان و دانش آموزان است.

هدف های جزئی:

تعیین نقش شبکه های اجتماعی مهم تر از همه اینترنت در تغییر ساختار آموزش و پرورش

ارائه اطلاعات مبتنی بر روش ساختن مزایا و امکانات شبکه های اجتماعی در راس آنها اینترنت در امر آموزش و یادگیری :

پاس نمودن ۲ واحد درس تحقیق و تتبع نظری در دوره فوق لیسانس برای دانشجویان رشته تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش

پرسش های اساسی پژوهش:

شبکه اجتماعی چیست؟

اینترنت چیست؟

شبکه های اجتماعی با تکیه بر اینترنت در حوزه آموزش و پرورش مکمل یا جایگزین است؟

مفهوم آموزش و پرورش :

مهمترین و اساسی ترین فعالیت انسان امروزی را می توان گفت تعلیم و تربیت است که در آن جامعه می خواهد افرادی متفکر و خلاق و آگاه در زمینه های جهان شناسی، انسان شناسی، اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی که بتواند در دنیای امروز که پر از تحولات و تغییرات سریع و پیچیده است به سوی پیشرفت و تکامل پیشرفته و از گسستگی و عقب ماندگی رهایی یابند به عبارت دیگر آموزش و پرورش عبارت است از فرایندهای تولید انتقال و سنجش معلومات و دانایی های نظری به افراد در سامانه های ساختارمند و به صورت منظم و مستمر به منظور جامعه پذیر کردن و ارتقای توانایی های شناختی و ادراکی و مهارت های اندیشه و عمل جمعی در یک بافت اجتماعی معین می باشد.