همپا فایل | نمونه سوالات استخدامی
برنامه ریزی آموزشی
برنامه ریزی، فرایند آگاهانه و سیستماتیک تصمیم گیری در مورد اهداف و فعالیتهای آینده یک گروه، یک فرد یک واحد کاری یا یک سازمان است. انسان برای پیشرفت در زندگی و توفیق در آینده نیازمند برنامه ریزی است.
نیاز به برنامه ریزی برای هر دانشگاه و موسسه به میزانی بدیهی است که ضرورتی برای توجیه آن وجود ندارد. می‌توان گفت که برنامه ریزی برای دانشگاه به میزان تنفس برای موجود زنده اهمیت دارد. زیرا چنانچه کارها در دانشگاه بر اساس برنامه ریزی صورت نگیرد مدیران وکارکنان باید دائما با مسائل و مشکلات دست به گریبان خواهند بود وبیشتر توان خود را به جای تحقق اهداف، در رفع دشواریهای روزمره صرف می کنند.
یکی از وظایف مدیران در سطح دانشگاه، برنامه ریزی آموزشی است. برنامه ریزی آموزشی علاوه بر بالا بردن احتمال توفیق مدیر، او رادرانجام سایر وظایف مدیریت یاری می دهد. بدین معنا که با برنامه ریزی صحیح امور سازماندهی شده و تامین منابع انسانی و هدایت رهبری و به ویژه نظارت و کنترل اجرائی تر واثربخش تر خواهد شد.
برنامه ریزی دارای اصولی است که این اصول در مراکز آموزشی با شکلی تخصصی تر مورد استفاده قرار می گیرد.
از مهمترین اصول برنامه ریزی، تعیین اهداف است که شامل اهداف میان مدت ودراز مدت می شود. مدیر برنامه‌ریز می بایست در انتخاب اهداف دقت کافی داشته باشد چرا که اهداف انتخاب شده قابل وصول بوده وهماهنگی منطقی بین اهداف وجود داشته باشد.
بنابراین، برای رسیدن به آموزش عالی پویا وموفق و توسعه کمی و کیفی دانشگاه برنامه ریزی آموزشی بسیار حائز اهمیت است.
در تهیه این برنامه می بایست به نکاتی همانند/ طراحی اجراوارزشیابی پروژه های مربوط به ارتقای کیفیت آموزشی تنظیم و ارائه طرح درس چارت آموزشی ارائه خدمات مشاوره ای به اعضای هیئت علمی در مورد طرح درس برگزاری گارگاههای آموزشی برنامه ریزی برای شناسائی نقاط ضعف موجود در سیستم وتوسعه برنامه های جایگزین توجه ویژه کرد.
نتایج استقرار یک برنامه ریزی آموزشی صحیح می تواند شامل مباحث زیر باشد:
۱ – فرصتهای آتی به روشنی مشخص می گردند ومشکلات آینده پیش بینی شده وراهکارهای عملی جلوگیری از مواجه شدن با آنها تعیین می شوند.
۲ – برنامه ریزی آموزشی در موارد ذیل به مدیر کمک می کند:
الف)عملکرد کلی دانشگاه را مجسم سازد؛
ب)دید روشنی نسبت به روابط سازمانی دانشگاه پیدا کند؛
ج)برداشت کاملی ازشرح وظایف وفعالیتهای درون سازمانی وبرون سازمانی داشته باشد؛
د)با استفاده از پیش فرضها مسائل و مشکلات ممکن در محیط را شناسائی و با در نظرگرفتن تمامی عوامل و نیروهای موثر درست تصمیم بگیرد؛
ه)عواملی که خارج از کنترل است را تشخیص داده و دلائلی برای انتخاب برنامه های جایگزین داشته باشد.
۳ – برنامه ریزی چهارچوب واحدی برای فعالیتها به وجود می آورد و افراد دانشگاه را وادار می کند تا تلاشها و کوششهایشان را بر امور مهم متمرکز سازند و از کارهای کم اهمیت احتراز کنند.
۴ – برنامه ریزی، فعالیتی اقتصادی است.بر نامه های اثر بخش سبب هما هنگی فعالیتهای دانشگاه شده و فعالیتهای غیر سودمند را حذف می کند. همچنین باعث می شود هزینه فعالیتهای دانشگاه را به حداقل رسانده و باعث شود تا از منابع مالی و انسانی حداکثر استفاده به عمل آید واز هدر رفتن زمان وسرمایه جلوگیری به عمل آید.
۵ – برنامه ریزی، باعث تقویت رفتار سازمانی می شود. این امر موجب تقویت کار تیمی در دانشگاه شده و زمینه مشارکت تمامی اعضا را در حصول به اهداف کلی فراهم می آورد. وقتی اهداف دانشگاه و وظایف هر شخصی از اعضا مشخص باشد توان همکاری آنان با دانشگاه بهتر شده وسبب آزادی نیروهای خلایق و نوآوری کارکنان شده وبه آنان فرصت می دهد تا در فرایند تفکر مشارکت کنند.
۶ – برنامه ریزی باعث تسهیل در امر کنترل و نظارت است.
اصول برنامه‌ریزى آموزش و پرورش
اصول مقدماتی برنامه‌ریزی آموزش و پرورش برنامه‌ریزى آرزوئى
برنامه‌ریزى آرزوئى چیست؟ چگونه مى‌توان برنامه اصولى را از برنامه آرزوئى تمیز داد؟
برنامه آرزوئى فهرستى است از توقعات و خواسته‌ها. بسیارى از برنامه‌ها چنین هستند. به خواب و خیال مى‌مانند. برنامه‌ریز در عالم رؤیا تصویرى از آینده مى‌کشد که در آن خواسته‌ها و نیازها همه برآورده مى‌شوند. این قبیل برنامه‌ها معمولاً فهرستى هستند از توقعات و خواسته‌ها، همچنین از منابع مورد نیاز.
معلوم نیست فهرست توقعات و خواسته‌ها چگونه تهیه شده‌اند. ارتباط بین هدف‌هاى برنامه و نیازهاى توسعه و رشد ملى چیست. براى رسیدن به مقصد چند راه وجود دارد، و طى کردن هر یک از این راه‌ها چه ملازماتى خواهد داشت. به‌عبارت دیگر، این قبیل برنامه‌ها فاقد عانصر تصمیم‌گیرى هستند و بدین جهت یا اغلب روى کاغذ مى‌مانند، یا اگر به مرحله عمل رسیدند، و به اصطلاح پیاده شدند، با مسائل و مشکلات پیش‌بینى نشدهٔ بى‌شمار روبه‌رو مى‌شوند، و به نتیجهٔ مطلوب (جز در روى کاغذ) نمى‌رسند.
اصول مقدماتى برنامه‌ریزى آموزش و پرورش
انطباق برنامه‌های آموزش و پرورش با نیازهای توسعه ملی
همبستگی سطوح مختلف و انواع آموزش و پرورش
هماهنگی توسعه کمی با رشد و بهبود کیفی آموزش
دوره‌هاى اولیه برنامه‌ریزى آموزشى دهه ۱۹۵۰ – ۱۹۶۰ در کشورهاى جهان سوم مبناى علمى استوارى نداشتند. کمبودها و عیب‌هایى که در این برنامه‌ها آشکار شد، برنامه‌ریزان را به مطالعه و جستجوهاى علمى برانگیخت، و منجر به یافتن سه اصل مقدماتى برنامه‌ریزى آموزش و پرورش شد.
سه اصل مقدماتى برنامه‌ریزى آموزش و پرورش، به‌طورى که راسخ آنها را در کتاب تعلیم و تربیت در جهان امروز توصیف کرده است عبارتند از:
انطباق برنامه‌هاى آموزش و پرورش با نیازهاى توسعه ملى منظور اصل سوم این است که برنامه‌ریزى آموزش و پرورش نباید به‌طور مجزا و منفک در برنامه‌ریزى عمرانى و اجتماعى انجام گردد، بلکه باید با برنامه‌هاى اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگى هماهنگ و هم‌ساز باشد، و در چارچوب برنامه‌ریزى توسعه ملى صورت گیرد.
همبستگى سطوح مختلف و انواع آموزش و پرورش
منظور اصل دوم این است که برنامه‌ریزى آموزش و پرورش فقط براى یک دوره، مثلاً دوره تعلیمات ابتدائى نباشد، بلکه به تمام دوره‌هاى رسمى و غیر رسمى آموزش و پرورش، از کودکستان تا دانشگاه و تعلیمات بزرگسالان، توجه کند. فقط به هدف تربیت نیروى انسانى براى دنیاى کار و اقتصاد اختصاص نیابد، بلکه تمام نیازهاى تربیتى انسان را در برگیرد. به‌عبارت دیگر، برنامه‌ریزى باید به آموزش و پرورش از دیدگاه وسیع و جامع آن نگاه کند
هماهنگى توسعه کمى با رشد و بهبود کیفى آموزش
منظور اصل اول این است که هم‌زمان و هم‌گام با گسترش و تعمیم آموزش و پرورش، باید به اصلاح و رفرم آن نیز اقدام کرد. اگر برنامه‌ریزى آموزش فقط به افزایش تعداد (رشد کمّی) توجه کند، مثل این مى‌ماند که عیب و نقص‌هاى موجود آموزش و پرورش را به وسعت بیشترى گسترش دهد.
برنامه ریزی درسی
اهمیت برنامه ریزی درسی
امور درسی یکی از مهمترین فعالیتهاست که اهمیت زیادی در سایر جنبه‌های زندگی دارد. بر این اساس انجام این فعالیت مهم به نحو احسن بطوری که نتایج خوب و عالی در بر داشته باشد اهمیت زیادی پیدا می‌کند. هیچ کاری بدون برنامه ریزی فعالیتی کامل نخواهد بود. بویژه مسائل درسی و درسی بیشتری دارند، مدت زمان در آنها مهم است و … .
فواید برنامه ریزی درسی
به روشن شدن اهداف کمک می‌کند. زمانی که فرد اقدام به تهیه یک برنامه درسی برای خود می‌کند توجه بیشتری به اهداف برنامه مبذول می‌دارد. و این کمک می‌کند تا شناخت بیشتری از اهداف پیدا کند و آنها را دسته بندی می‌کند. اهداف طولانی مدت و کوتاه مدت را تشخیص دهد و هیچیک را فدای دیگری نکند.
از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند.
همچون سایر امور زندگی مسائل درسی نیز از لحاظ تنظیم وقت و زمان دارای اهمیت هستند. برنامه ریزی به فرد کمک خواهد کرد، استفاده مفیدتری از مدت زمانی اختیار بکند و از اتلاف وقت خود جلوگیری نماید. مسأله وقت در برخی موارد درسی همچون نزدیکی امتحانات و در حین برنامه ریزی برای کنکور اهمیت شایان توجهی دارد. از دست دادن وقت برابر خواهد بود با از دست دادن بسیاری از موفقیتها در آینده.
از اتلاف انرژی جلوگیری می‌کند.
استفاده از یک برنامه ریزی استاندارد و با اصول صحیح علمی به فرد کمک خواهد کرد انرژی و توان ذهنی خود را بیهوده به هدر ندهد. در این نوع برنامه ریزیهای استاندارد عمدتا روشهای مفیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد که موجب خواهد شد، فرد بیشترین استفاده را از توان ذهنی خود بکند و از اتلاف آن جلوگیری کند.
به یک مثال توجه کنید، در برنامه ریزی درسی بر مبنای یافته‌های روانشناسی اصل در نظر گرفته می‌شود، با این محتوا که بعد از مدتی (حدود ۴۵ دقیقه) بعد از شروع مطالعه و یادگیری منحنی یادگیری بسیار پائین می‌آید، بطوری که فرد یادگیری خوبی بعد از این زمان نخواهد داشت، مگر اینکه یک استراحت کوتاهی داشته باشد. با در نظر گرفتن اصولی از این قبیل ، فرد برنامه ریزی درسی خود را طوری انجام می‌دهد تا هر ۴۵ دقیقه یکبار استراحت کوتاهی داشته باشد تا دوباره با تجدید قوای ذهنی شروع به یادگیری نماید.
اصول صحیح برنامه ریزی درسی
اهداف خود را روشن کنید.
برای برنامه ریزی در کلیه امور باید اهداف دقیق و روشنی داشته باشید. این مسأله در برنامه ریزی درسی حائز اهمیت فراوانتری است. برای خود روشن کنید اهداف بلند مدت شما کدامها هستند، اهداف کوتاه مدت کدامها هستند:
مثلا: هدف بلند مدت: قبولی در کنکور تجربی دانشگاه سراسری امسال
هدف کوتاه مدت: مطالعه فلان دروس در این ماه یا در این هفته
اهداف خود را زمان بندی کنید.
زمان دقیقی برای هر یک از اهداف کوتاه مدت تعیین کنید. مثلا تعیین کنید که مطالعه چه دروسی را در چه مدت زمانی به اتمام خواهید بود.
مطالعه دروس را به صورت موازی انجام دهید.
برخی افراد از شیوه مطالعه تک درسی استفاده می‌کنند. مثلا یک هفته برای یک درس. این شیوه موجب خستگی ذهنی و کاهش بازده یادگیری در آنها می‌شود. توصیه می‌گردد به جای روش تک درسی از شیوه موازی استفاده کنند. به این ترتیب که دو یا سه درس را برای مدت زمان معین انتخاب کنند و مطالعه کنند.
به این ترتیب خواهند توانست از خستگی ذهنی جلوگیری کنند. هر چقدر تنوع در زمان بندی مطالعه این دروس بیشتر باشد به همان اندازه از خستگی ذهنی بیشتر جلوگیری خواهد شد. به برنامه‌های زیر با تنوعهای متفاوت توجه کنید.
مطالعه درس فیزیک ، شیمی ، ادبیات در یک هفته شامل ۲ روز اول فیزیک ، ۲ روز دوم شیمی ، ۲ روز سوم ادبیات ، مطالعه درس فیزیک ، شیمی ، ادبیات در یک هفته شامل صبح ، فیزیک – ظهر ، شیمی – عصر ، ادبیات توجه کنید که برنامه ریزی دوم از لحاظ تنوع مناسبتر است، چون در یک روز ۳ درس مورد مطالعه قرار می‌گیرد، در حالیکه در روش اول هر ۲ روز یک درس و این احتمال بیشتری دارد که موجب خستگی ذهنی شود.
تناسب میان دروس را رعایت کنید.
در برنامه ریزی برای مطالعه دروس خود تناسب ، مسأله مهمی است. به عبارتی تنوع در انتخاب دروس نیز مهم است، انتخاب درسهای فیزیک ، شیمی ، ریاضی در یک مدت زمان مشترک کارآیی خوبی نخواهد داشت. شیوه مطالعه این دروس به یکدیگر نزدیک است و خستگی بیشتری به همراه خواهد داشت. همه آنها با انواع فرمولها سر و کار دارند و این تداخل مطالب را پیش خواهد آورد.
بنابراین بهتر است از چنین ترکیبی استفاده کنید: شیمی ، ادبیات ، فیزیک ، یا اگر از شیوه دروسی استفاده می‌کنید که بهتر نیز هست شیمی و ادبیات – فیزیک و بینش – ریاضی و زیست شناسی.
استراحت را در برنامه ریزی خود فراموش نکنید.
در مطالعه تمام وقت خود مثلا زمانیکه برای کنکور یا برای امتحانات برنامه ریزی می‌کنید علاوه بر استراحتی که هر ۴۵ دقیقه یکبار و به مدت یک ربع برای خود در نظر می‌گیرند، هر چند ساعت یکبار مدت زمان طولانی تری برای استراحت مثلا نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه در نظر بگیرید و استراحت طولانیتری برای پایان هر مقطع زمانی (مثلا یک هفته ، یک ماه) و شروع مقطع در نظر داشته باشید.
به عنوان مثال دانش آموزی که برای یک هفته خود مطالعه درس شیمی و ادبیات را انتخاب کرده است، بطوری که هر روز صبح شیمی و هر بعد از ظهر به مطالعه ادبیات می‌پردازد. در فاصله هر ۴۵ دقیقه مطالعه ، یک ربع استراحت می‌کند و هر ۳ چهل و پنج دقیقه یک استراحت ۴۵ دقیقه‌ای برای خود دارد.
در پایان هفته که بعد از ظهر جمعه را در نظر گرفته است بطور کامل به استراحت می پردازد تا هفته بعد را برای مطالعه فیزیک و زیست شناسی در نظر گرفته است با انرژی بیشتری شروع کند.
برنامه ریزی برای طول سال درسی
برنامه ریزی برای طول سال درسی اندک تفاوتهایی با سایر برنامه ریزیهای درسی مثلا آمادگی برای کنکور دارد. به این صورت که اهداف شما با اهداف مدرسه در هم می‌آمیزد و شما برای برنامه ریزی درسی خود تا حدی از برنامه ریزی مدرسه تبعیت می‌کنید. با اینحال شما در کنار اهداف برنامه ریزی شده مدارس که برای شما تعیین می‌کند در چه روزی به مطالعه کدام دروس بپردازید، اهداف خود را در راستای همان دروس تنظیم کنید و سایر اصول برنامه ریزی را نیز رعایت کنید.
